Συνέντευξη με την Ιωάννα Καραμήτσα, Digital nomad

Συνέντευξη του μήνα – Ιωάννα Καραμήτσα
Μεταφράστρια – Digital nomad

Είσαι η πρώτη Ελληνίδα μεταφράστρια “digital nomad” που συναντούμε. Πώς πήρες αυτή την απόφαση και πόσο καιρό ταξιδεύεις;

Ξεκινάς με την πιο δύσκολη ερώτηση γιατί, πραγματικά, ούτε και εγώ ξέρω πώς την πήρα αυτή την απόφαση! Ως χαρακτήρας ήμουν πάντα πολύ ανασφαλής και ποτέ δεν είχα ταξιδέψει μόνη μου. Όταν, πριν από 14 χρόνια, αποφάσισα να ασχοληθώ με τη μετάφραση, στόχος μου ήταν να μπορέσω να εργάζομαι από το σπίτι όταν θα αποκτούσα την δική μου οικογένεια. Αυτό το όνειρο με τα χρόνια άλλαξε. Το 2011 μετακόμισα στην Ολλανδία και εκεί ήταν που άρχισα να έρχομαι σε επαφή με μια πραγματικότητα πολύ διαφορετική από εκείνη που ζούσα στην Ελλάδα. Ως μεταφράστρια, με το γραφείο μου να είναι το ίδιο μου το σπίτι, δεν είχα ιδιαίτερη κοινωνική ζωή.

Έτσι έψαξα να βρω τρόπους να κοινωνικοποιηθώ και να δημιουργήσω έναν κύκλο. Το 2013 ξεκίνησα να ασχολούμαι με το CrossFit, το οποίο με δυνάμωσε όχι μόνο σωματικά αλλά και πνευματικά. Έγινα μέλος μιας παγκόσμιας κοινότητας ανθρώπων που θα αδικούσα αν την περιέγραφα με μερικές, μόνο, λέξεις αλλά και της «δικής μας» μικρής, τοπικής κοινότητας του UnScared CrossFit στην Ουτρέχτη. Σε αυτή την παγκόσμια κοινότητα του CrossFit στηρίχτηκα για να ξεκινήσω τα ταξίδια μου. Σε κάθε χώρα που θα πήγαινα, θα έκανα επαφή με την τοπική κοινότητα και έτσι θα είχα μια «οικογένεια» σε κάθε μέρος του κόσμου. Αυτό θα μου έδινε την αίσθηση της ‘ασφάλειας’ που χρειαζόμουν.

Ξεκίνησα, λοιπόν, ένα ιστολόγιο www.theboxtrotter.com αρχικά μιλώντας για τους φόβους και τις προσδοκίες μου, για την οργάνωση του ταξιδιού μου και όλα όσα πέρναγαν καθημερινά από το μυαλό μου. Ψάχνοντας στο Facebook και μιλώντας για τα σχέδιά μου με φίλους και γνωστούς, βρήκα το ‘A Home For CrossFitters’ (H4CF) μια σελίδα που δημιούργησε ένα ζευγάρι στη Γερμανία με σκοπό να βοηθήσει τους crossfitters που ταξιδεύουν να έρθουν σε επαφή με την τοπική κοινότητα, ακόμη και να φιλοξενηθούν από συναθλητές. Την πρώτη φορά που έγραψα σε αυτή τη σελίδασχετικά με το τι πρόκειται να κάνω, έλαβα μέσα σε μερικές μόνο ώρες προσκλήσεις για να ταξιδέψω σε Γερμανία, Αυστρία, Αυστραλία, Τουρκία και Γαλλία από άλλα μέλη της κοινότητας που ήθελαν να με φιλοξενήσουνκαι να προπονηθούμε παρέα. Στην αρχή οι περισσότεροι νόμιζαν ότι αυτό είναι και το επάγγελμά μου.. ότι έχω κάποιο εισόδημα από το ιστολόγιο ή ότι πληρώνομαι για να ταξιδεύω. Μακάρι να ήταν έτσι! Δεν είχα μέχρι τότε συνειδητοποιήσει πόσο τυχερή είμαι που έχω διαλέξει ένα επάγγελμα που μου επιτρέπει να ακολουθήσω αυτό τον τρόπο ζωής και το μόνο που, ουσιαστικά, χρειάζομαι για να συνεχίσω να ταξιδεύω είναι τον υπολογιστή μου και πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Οργάνωσα, λοιπόν, το πρώτο μου ταξίδι τον Οκτώβριο του 2015. Δειλά. Πολύ δειλά. Πρώτος προορισμός ήταν στη Γερμανία για 6 μόνο ημέρες. Ένα, μόλις, μικρό βηματάκι από το σπίτι, περισσότερο για να πειραματιστώ και να αποδείξω στον εαυτό μου ότι μπορώ. Η υποδοχή που είχα ήταν τόσο ζεστή και πραγματικά δεν το περίμενα να δημιουργήσω τέτοιους δεσμούς με άτομα που ήταν μέχρι πρόσφατα απλά ‘ξένοι’. Έκτοτε ταξίδεψα σε Ελλάδα, Ιταλία και τώρα βρίσκομαι (για λίγο ακόμα) στη Βραζιλία.

Είναι όλα τόσο αλληλένδετα όταν ταξιδεύεις και εργάζεσαι ταυτόχρονα. Μου δίνεται η δυνατότητα να εμπνεύσω και να εμπνευστώ. Η δουλειά μου είναι στο σπίτι μου και το σπίτι μου είναι ο κόσμος όλος.

Με ποια κριτήρια επιλέγεις την επόμενη χώρα στην οποία θα πας; Η γλώσσα παίζει ρόλο για σένα;

Τις πρώτες χώρες στις οποίες ταξίδεψα τις επέλεξα βάσει των προσκλήσεων που είχα λάβει (Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία). Στην Ιταλία, μια Κυριακή χαζεύοντας το χάρτη του CrossFit με όλα τα γυμναστήρια ανά τον κόσμο είχα σαν κριτήριο να βρω μια περιοχή με ήλιο, θάλασσα και, βεβαίως, γυμναστήρια CrossFit. Είχα ήδη ζήσει δυο μήνες στο Μιλάνο, ο χειμώνας με είχε κουράσει και χρειαζόμουν μια αλλαγή… Κατέληξα στο Νατάλ. Μπήκα στο google να δω φωτογραφίες της περιοχής, επικοινώνησα με τα τοπικά γυμναστήρια και βρέθηκε ένα που με βοήθησε να βρω ένα διαμέρισμα για 1-2 μήνες αλλά, το σημαντικότερο, μου έδωσε την αίσθηση ότι δεν θα είμαι μόνη, ότι κάποιος θα είναι εκεί να με περιμένει.

Η αλήθεια είναι ότι οι επιλογές μου μέχρι στιγμής γίνονται πολύ αυθόρμητα. Έφτασα στην Βραζιλία χωρίς να ξέρω τα βασικά για τη χώρα, χωρίς να κάνω οποιαδήποτε έρευνα. Η γλώσσα, όσο και αν μου αρέσει να την ακούω, είναι πάρα πολύ δύσκολη και έχει αποτελέσει εμπόδιο στην επικοινωνία μου. Συνειδητοποιώ ότι συναναστρέφομαι με άτομα απλά και μόνο επειδή μιλάνε αγγλικά (άτομα που ίσως ποτέ δεν θα μου τραβούσαν την προσοχή υπο άλλες συνθήκες), αλλά και ότι χάνω πολλές ενδιαφέρουσες συζητήσεις με ντόπιους μην μπορώντας να μιλήσω τη γλώσσα. Ίσως μετά την εμπειρία της Βραζιλίας, να αρχίσω να λαμβάνω υπόψη μου την γλώσσα στην επιλογή των επόμενων προορισμών μου. Ίσως, εν μέρει, γι’αυτό να διάλεξα μετά από εδώ να επισκεφτώ τον Καναδά.

Πόσο εύκολο/ δύσκολο είναι για έναν μεταφραστή να δουλεύει και να ταξιδεύει ταυτόχρονα; Τι δυσκολίες έχεις αντιμετωπίσει (από άποψη λογιστικών, ασφαλιστικών, αλλά και πρακτικών θεμάτων);

Τίποτα δεν είναι εύκολο και τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Στην περίπτωσή μου, θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι πριν ξεκινήσω να ταξιδεύω είχα ήδη μια πελατειακή βάση που μου εξασφάλιζε ένα εισόδημα κατά μέσο όρο επαρκές για μια λιτή ζωή, την οποία σαφώς δεν έχτισα από τη μια μέρα στην άλλη. Παρά το γεγονός ότι εργάζομαι ως μεταφράστρια ήδη 14 χρόνια, δεν έχω κανένα συμβόλαιο για συνεχή ροή projects. Γνωρίζω, όμως, ότι με ένα σχετικό ‘μαξιλαράκι’ για τους δύσκολους μήνες και μειώνοντας τα έξοδά μου όσο το δυνατό, μπορώ να συνεχίσω να ταξιδεύω για όσο το αντέχω και το επιθυμώ.

Επίσης, έχω επιλέξει να μην είμαι «με ένα σακίδιο στον ώμο» διαρκώς, αλλά να μένω μερικούς μήνες σε κάθε χώρα που επισκέπτομαι, για διάφορους λόγους. Καταρχάς, ως άτομο χρειάζομαι χρόνο για να προσαρμοστώ στο νέο μου περιβάλλον, να νιώσω οικεία. Δεν βρίσκομαι σε μόνιμες διακοπές, όπως νομίζουν οι περισσότεροι. Σε κάθε χώρα που ταξιδεύω το πρώτο πράγμα που διευθετώ είναι να έχω πρόσβαση στο διαδίκτυο, έστω μέσω κινητού. Χωρίς ιντερνετ, θα χάσω δουλειές. Επίσης, δεδομένου ότι στο μεγαλύτερο μέρος τους οι πελάτες μου βρίσκονται στην Αγγλία, πρέπει να φροντίζω να είμαι διαθέσιμη (έστω ξύπνια!) τις εργάσιμες ημέρες και ώρες της Αγγλίας. Εντός Ευρώπης, αυτό δεν ήταν ποτέ πρόβλημα. Όντας όμως στη Βραζιλία έχω αναγκαστεί να ξυπνάω πολύ πιο νωρίς για να απαντάω στα μηνύματά μου και πρέπει πάντα να λαμβάνω υπόψη μου την διαφορά της ώρας για την παράδοση των εργασιών μου.

Ανασφάλεια υπάρχει, όπως σε κάθε ελεύθερο επάγγελμα, αλλά και λόγω χαρακτήρα. Ιδιαίτερα δε όταν είσαι μακριά από το σπίτι σου, την οικογένειά σου και την ασφάλεια που όλα αυτά σου προσφέρουν, είναι ακόμα πιο δύσκολο να αντιμετωπίσεις τους «δύσκολους» μήνες, όταν κάθεσαι μπροστά στον υπολογιστή και περιμένεις να έρθει έστω ένα πιστοποιητικό προς μετάφραση. Μια άλλη παράμετρος που δεν είχα λάβει αρχικά υπόψη είναι η ποιότητα της σύνδεσης στο διαδίκτυο. Σίγουρα σε καμία περίπτωση δεν χρειάζομαι το γρηγορότερο ιντερνετ που υπάρχει, αλλά όταν πριν μερικές εβδομάδες κόπηκε το ρεύμα (και συνεπώς και το ιντερνετ) σε όλο το χωριό (επί του παρόντος είμαι στην Τζερικοακοάρα, στη Βραζιλία) και δεν γνώριζα πότε θα επανερχόταν, με έπιασε πανικός. Είχα να παραδώσω 3 εργασίες μέχρι το βράδυ, τις οποίες ευτυχώς ολοκλήρωσα μιας και ο φορητός μου υπολογιστής ήταν πλήρως φορτισμένος, αλλά πώς θα τις έστελνα; Έμεινα χωρίς ρεύμα για πάνω από 7 ώρες. Ίσως οι δυσκολότερες 7 ώρες των τελευταίων μηνών σε εργασιακό επίπεδο.

Όσον αφορά στα λογιστικά και ασφαλιστικά μου ζητήματα, πιστεύω πως είμαι πολύ τυχερή μιας και η έδρα μου είναι στην Ολλανδία και μπορώ να τα διευθετήσω όλα ηλεκτρονικά. Έχω την βοήθεια του λογιστή μου, εάν χρειαστεί, οπότε είμαι καλυμμένη από κάθε άποψη.

Τι συμβουλή θα έδινες σε άτομα του κλάδου που ενδιαφέρονται να κάνουν κάτι ανάλογο;

Όπως ανέφερα και παραπάνω, θεωρώ ότι πριν ξεκινήσει κανείς αυτό τον τρόπο ζωής, είναι σημαντικό να έχει ένα σταθερό όσο το δυνατό πελατολόγιο και ροή εργασιών που να του εξασφαλίζει ότι θα καλύπτει τα πάγια μηνιαία έξοδά του (συνταξιοδοτικό/ασφαλιστικό πρόγραμμα, φόροι, διαμονή κλπ.) ή/και τον τρόπο ζωής που θέλει να ακολουθήσει. Επιπλέον, δεν θα μπορούσα να φανταστώ να κάνω αυτή τη ζωή χωρίς να έχω κάποιες έστω αποταμιεύσεις που μου προσφέρουν λίγη πνευματική ηρεμία. Το digital nomad lifestyle είναι υπέροχο αλλά και απαιτητικό. Πρέπει να μπορείς να προσαρμοστείς γρήγορα σε ό,τι προκύπτει σε ένα μέρος που δεν σου είναι οικείο και να στηρίζεσαι απόλυτα στον εαυτό σου. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το ότι πρέπει να είσαι διαθέσιμος για δουλειά ανά πάσα στιγμή, να απαντάς σε emails και να τηρείς τις προθεσμίες παράδοσης των εργασιών σου! Χρειάζεται να έχεις το «μικρόβιο» του ταξιδιώτη, να μπορείς να αποδεχθείς ότι θα περνάς διαστήματα ολομόναχος, ότι θα σου λείπει μια οικεία παρουσία και μια αγκαλιά από έναν άνθρωπο «δικό σου». Προσωπικά, γνωρίζοντας ότι αυτός θα ήταν ένας παράγοντας που θα με δυσκόλευε πολύ, έχτισα ένα δίκτυο υποστήριξης γύρω μου αποτελούμενο από ανθρώπους στους οποίους μπορώ να στηριχτώ ανά πάσα ώρα και στιγμή, έστω από απόσταση. Πρόκειται για μια διαρκή εξερεύνηση όχι μόνο του κόσμου, αλλά και του εαυτού μας, και δυστυχώς δεν είναι όλοι έτοιμοι να έρθουν αντιμέτωποι με τον ίδιο τους τον εαυτό. Μιλάω εκ πείρας.

Εάν όμως μπορούσα να δώσω μόνο ΜΙΑ συμβουλή, αυτή θα ήταν ‘Go for it!’. Πάρε το ρίσκο και ακόμα και αν δεν πετύχεις με την πρώτη, θα έχεις αποκομίσει από την εμπειρία αυτή ανεκτίμητη γνώση και δύναμη, εφόδια που θα βρουν εφαρμογή σίγουρα στα επόμενα βήματα που θα ακολουθήσεις.

Ποια είναι τα οφέλη από αυτόν τον τρόπο ζωής στη δουλειά σου και στη γενικότερη αντίληψή σου;

Μέσα από τα ταξίδια μου μαζεύω εμπειρίες, διευρύνω τους ορίζοντες μου και ολοκληρώνομαι περισσότερο ως άνθρωπος, και αυτό έχει σίγουρα επηρεάσει και τον τρόπο με τον οποίο εργάζομαι. Ξέφυγα από έναν «κλειστό» και φαύλο κύκλο και εξέθεσα τον εαυτό μου σε νέες προκλήσεις που με έμαθαν να σκέφτομαι εναλλακτικά, να προσπαθώ να βρω την ευκαιρία εκεί που οι άλλοι βλέπουν το πρόβλημα, να ελέγχω καλύτερα το άγχος μου αλλά και τα οικονομικά μου. Ταξιδεύοντας σε μέρη που με εμπνέουν, συνειδητοποιώ ότι έχω περισσότερο ποιοτικό χρόνο να αφιερώσω στη δουλειά μου και την κάνω με ακόμη μεγαλύτερη ευχαρίστηση.

Ανταλλάσσω απόψεις και παίρνω ιδέες από ανθρώπους που υπό άλλες συνθήκες δεν θα γνώριζα ποτέ μου. Μαθαίνω για τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται άλλοι digital nomads, γεγονός που μου έχει δώσει πολλές «έξυπνες» πρακτικές λύσεις σε καθημερινά εργασιακά ζητήματα, αλλά και καινούργιους τρόπους να γίνω πιο παραγωγική. Οι άνθρωποι που έρχονται στον δρόμο μου έχουν όλοι κάτι να μου προσφέρουν. Μπορεί να είναι κάτι άμεσα εφαρμόσιμο στην μεταφραστική μου εργασία ή, συνήθως, κάτι που θα ανακινήσει νέες σκέψεις και θα προκαλέσει νέες ιδέες στο μυαλό μου. Σκέψεις και ιδέες που κάποια στιγμή θα βρουν τον τρόπο να μετατραπούν σε επιχειρηματική ευκαιρία ή θα μου δώσουν κάποιο πλεονέκτημα εκεί που δεν θα το περιμένω.

Τα ταξίδια μου με έχουν «αφυπνήσει» πνευματικά. Είναι μια απύθμενη δεξαμενή εμπειριών που θα κρατάω μέσα μου για όλη την υπόλοιπη ζωή μου. Έχω την ελευθερία να εξερευνώ τον κόσμο και να επισκέπτομαι μέρη που ίσως ποτέ να μην κατάφερνα να δω, εάν είχα μόνο 25 ημέρες το χρόνο άδεια. Έχω έρθει σε επαφή με τόσο διαφορετικούς πολιτισμούς και έχω λάβει ανέλπιστα πολλή θετική ενέργεια και βοήθεια. Έχω αδράξει και εγώ με τη σειρά μου την ευκαιρία να βοηθήσω, όπου μπορώ και όποιον μπορώ, τόσο απλόχερα όσο μου προσφέρθηκε και εμένα, και αυτό από μόνο του με γεμίζει χαρά και ικανοποίηση. Νιώθω ότι γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, με την δική μου, φυσικά, ερμηνεία του όρου.

Είναι όλα τόσο αλληλένδετα όταν ταξιδεύεις και εργάζεσαι ταυτόχρονα. Μου δίνεται η δυνατότητα να εμπνεύσω και να εμπνευστώ. Η δουλειά μου είναι στο σπίτι μου και το σπίτι μου είναι ο κόσμος όλος.